ورود| ثبت نام
Grokipedia – رقیب آینده ویکی پدیا؟
نویسنده:
ابوالفضل رامشینی 
بازدید:
361 نفر
به روز رسانی:
Grokipedia – رقیب آینده ویکی پدیا؟
Grokipedia یک پروژه پیشنهادی است که توسط ایلان ماسک و شرکت xAI معرفی شده و هدف آن ساخت یک منبع دانش باز، مشابه و رقیب ویکی‌پدیا است.
ماسک در پیام‌هایی در شبکه اجتماعی اعلام کرده است:ما Grokipedia را در xAI می‌سازیم. این یک پیشرفت بزرگ نسبت به ویکی‌پدیا خواهد بود.
به گفته وی، Grokipedia قرار است به‌صورت متن باز (open-source) در اختیار عموم قرار گیرد و برای بهبود دقت و کم‌کردن سوگیری‌ها در محتوا طراحی شود.
چه چیزی Grokipedia را متمایز می‌کند؟
۱. هوش مصنوعی و خوداصلاحی
یک نکته کلیدی در طرح Grokipedia این است که از مدل‌های هوش مصنوعی، احتمالاً همان مدل Grok که در xAI توسعه یافته، برای تولید، بازبینی و اصلاح مقالات استفاده شود.
ایده این است که AI بتواند خطاها را تشخیص دهد، مطالب را بازنویسی کند و محتوایی دقیق‌تر و بی‌طرف‌تر ارائه کند نسبت به آنچه در ویکی‌پدیا به چشم می‌خورد.
۲. ادعا به «بی‌طرفی بیشتر»
ماسک و متحدانش انتقاداتی نسبت به سوگیری در ویکی‌پدیا مطرح کرده‌اند و ادعا می‌کنند که برخی ویرایشگران دارای گرایش‌های سیاسی هستند که بر محتوا تأثیر می‌گذارند.
از نظر آن‌ها، Grokipedia فرصتی است برای بازنویسی دانش عمومی با دیدی بی‌طرف‌تر و شفاف‌تر.
۳. دسترسی عمومی و بدون محدودیت
ماسک گفته است Grokipedia «بدون محدودیت برای استفاده عمومی» خواهد بود و افراد می‌توانند آزادانه به آن دسترسی پیدا کنند.
این موضوع می‌تواند در جهت گسترش دسترسی به دانش و کاهش موانع ورود برای کاربران مفید باشد.
چالش‌ها و انتقادها
• دقت و صحت اطلاعات
استفاده از هوش مصنوعی برای تولید و ویرایش مقالات، اگرچه نوآورانه است، اما چالش‌هایی دارد. مدل‌های AI ممکن است در موارد پیچیده‌تر یا استدلالی دچار خطا شوند یا نتوانند منبع دقیق برای ادعاها ارائه دهند.
• سوگیری پنهان
حتی اگر هدف Grokipedia «بی‌طرفی» باشد، انتخاب داده‌های آموزشی، الگوریتم‌ها و مدل‌سازی‌ها می‌تواند خود حامل سوگیری باشد. به عبارت دیگر، «بی‌طرفی کامل» ممکن است دست‌نیافتنی باشد.
در ضمن، برخی نقدها می‌گویند ممکن است این پروژه تبدیل شود به «نسخه‌ای که خط مشی موردنظر بنیان‌گذار را منعکس می‌کند».
• مقاومت جامعه‌ی ویکی‌پدیا و ویرایشگرها
ویکی‌پدیا بر پایه‌ی جامعه‌ی بزرگ و ویرایشگران داوطلب ساخته شده است. تغییر از این مدل به سیستم خودکار ممکن است با مقاومت روبه‌رو شود، خصوصاً اگر کاربران احساس کنند که کنترل بر محتوا کم شده یا حذف شده.
حتی در خود ویکی‌پدیا، آزمایش‌های هوش مصنوعی (مثلاً افزوده کردن خلاصه‌های خودکار) با مخالفت‌هایی روبرو شدند.
• مرحله اجرا
تا کنون Grokipedia در مرحله ایده و اعلامیه است و هنوز جزئیات دقیق درباره معماری، تیم فنی، بودجه یا جدول زمان‌بندی منتشر نشده است.
چشم‌انداز و پیامدها
اگر Grokipedia به شکل مؤثر پیاده شود، ممکن است تأثیری بزرگ بر نحوه‌ی دسترسی به دانش عمومی داشته باشد:
-
رقابتی جدی با ویکی‌پدیا و منابع دانش دیگر
-
تحول در نحوه‌ی تولید و انتشار مقالات علمی و عمومی
-
بهبود سرعت انتشار و به‌روزرسانی مطالب به‌واسطه هوش مصنوعی
-
اما همزمان ریسک‌هایی مانند کنترل متمرکز، خطاهای الگوریتمی و از دست رفتن پویایی جامعه‌ی مشارکت‌کننده
جمع‌بندی
Grokipedia یک پروژه پیشنهادی جاه‌طلبانه است که توسط ایلان ماسک معرفی شده است تا دامنه‌ی دانش آنلاین را گسترش دهد و نسخه‌ای «بهبود یافته و بی‌طرف‌تر» از ویکی‌پدیا ارائه کند. این ایده ترکیبی از قدرت هوش مصنوعی، دسترسی باز و چشم‌اندازی بلندمدت برای بازسازی نحوه‌ی تولید دانش است. اما از سوی دیگر با چالش‌هایی مانند دقت، سوگیری، پذیرش جامعه و اجرای فنی روبه‌رو است.
نظرتان را به اشتراک بگذارید